Instytut Mikromechaniki i Fotoniki prowadzi prace badawcze i wdrożeniowe w zakresie modelowania i optymalizacji mechatronicznych urządzeń precyzyjnych, inteligentnych elektromechanicznych podzespołów napędowych małej mocy, zespołów pozycjonujących, wybranych zagadnień mechaniki i mikromechaniki, właściwości mechanicznych i trybologicznych materiałów w mikro- i nanoskali, badań miniaturowych węzłów tarcia, modelowania mikro- i nanodynamiki obiektów drgających, optycznych metod badań i kontroli obiektów w skali od nano do makro, budowy i badania aparatury optycznej i fotonicznej, technik obrazowania optycznego oraz metod przetwarzania danych 2D/3D/4D.
Kształcenie prowadzone przez pracowników Instytutu Mikromechaniki i Fotoniki obejmuje przedmioty podstawowe, oferowane dla wszystkich studentów Wydziału Mechatroniki (mechanika, wytrzymałość materiałów, konstrukcja urządzeń precyzyjnych, grafika inżynierska, optomechatronika) oraz szeroką gamę przedmiotów obieralnych. Pod opieką Instytutu prowadzone są specjalności Mikromechanika i Inżynieria fotoniczna na kierunku Mechatronika oraz Photonics Engineering na kierunku Mechatronics.
Współpraca z otoczeniem społeczno-gospodarczym obejmuje projekty badawcze i wdrożeniowe prowadzone z jednostkami naukowymi (uczelnie, instytuty naukowe), sektorem gospodarczym (prace B+R dla firm), społecznym (współpraca z muzeami, instytutami NID i NIMOZ) i służbami państwowymi (Policja, GUM). Instytut prowadzi liczne granty badawcze we współpracy z ośrodkami zagranicznymi.
Wrzesień 1953 – utworzenie na Wydziale Mechaniczno-Technologicznym Oddziału Mechaniki Precyzyjnej z trzema katedrami: Katedrą Optyki (kierownik prof. Jan Matysiak), Katedrą Przyrządów Precyzyjnych (kierownik doc. Henryk Trebert) i Katedrą Metrologii Optycznej (kierownik doc. Eugeniusz Wolniewicz). W Katedrze Przyrządów Precyzyjnych powołano Zakład Budowy Drobnych Mechanizmów i Przyrządów Pokładowych (kierownik doc. Władysław Tryliński). Zakład w 1960 został przekształcony w Katedrę Podstaw Konstrukcji Przyrządów Precyzyjnych.
Październik 1962 – powstanie Wydziału Mechaniki Precyzyjnej, w skład którego weszły m.in. katedry: Katedra Konstrukcji Przyrządów Precyzyjnych (kierownik doc. Władysław Tryliński) , Katedra Przyrządów Optycznych (kierownik prof. Jan Matysiak), Katedra Urządzeń Nawigacyjnych i Giroskopowych (opiekun – prof. Kazimierz Głębicki) oraz Katedra Mechaniki „A” (kierownik doc. Jerzy Lipka).
Październik 1970 – likwidacja katedr i powstanie instytutów. Instytut Konstrukcji Przyrządów Precyzyjnych i Optycznych został utworzony z połączenia ww. katedr. W skład Instytutu wchodziło wtedy pięć zespołów: Zespół Mechaniki, Zespół Konstrukcji Przyrządów Precyzyjnych, Zespół Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych, Zespół Konstrukcji Przyrządów Optycznych oraz Zespół Urządzeń Nawigacyjnych (w 1972 przeniesiony na Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa). W latach 70-tych w Instytucie istniał też Zakład Doświadczalny ZOKAP.
W 1991 roku nastąpiła zmiana struktury instytutu, powołano dwa zakłady: Zakład Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych i Zakład Techniki Optycznej, zaś z Instytutu wydzielony został Zespół Mechaniki, tworząc samodzielny Zakład Mechaniki Stosowanej w strukturze Wydziału.
W roku 1996 następują zmiany nazw: Wydziału Mechaniki Precyzyjnej na Wydział Mechatroniki i Instytutu Konstrukcji Przyrządów Precyzyjnych i Optycznych na Instytut Mikromechaniki i Fotoniki. W roku 2008 Zakład Techniki Optycznej przyjmuje nową nazwę Zakład Inżynierii Fotonicznej. W roku 2008 do struktury Instytutu zostaje włączony Zakład Mechaniki Stosowanej.
W roku 2013 w Instytucie zostaje utworzony Zakład Technik Rzeczywistości Wirtualnej, którego kadra składa się z części pracowników Zakładu Inżynierii Fotonicznej.
Dyrektorzy Instytutu – rys historyczny:
Dyrekcja Instytutu Mikromechaniki i Fotoniki, kadencja 2020-2024:
Kierownicy Zakładów, kadencja 2020-2024: